Gan của người bình thường có sẵn một lượng chất béo. Gan nhiễm mỡ xảy ra khi chất béo vượt quá 5% trọng lượng gan. Người béo phì, mắc tiểu đường type 2, huyết áp cao, uống nhiều rượu bia, suy dinh dưỡng, lối sống không lành mạnh có nguy cơ mắc bệnh cao.
Gan nhiễm mỡ chưa có thuốc đặc trị, phương pháp điều trị nhằm cải thiện triệu chứng, tránh bệnh tiến triển nặng. Dưới đây là một số cách góp phần ngăn ngừa bệnh lý này.
Tập thể dục giảm cân
Những người có thừa cân hoặc béo phì có thể đạt được những cải thiện đáng kể về sức khỏe thông qua việc giảm trọng lượng cơ thể. Giảm chỉ 5% trọng lượng cơ thể giúp giảm lượng chất béo tích tụ trong gan, trong khi việc giảm 7-10% trọng lượng sẽ cải thiện tình trạng viêm nhiễm và tổn thương tế bào gan. Tuy nhiên, quá trình giảm cân không nên diễn ra quá nhanh, vì gan có thể tự giải phóng nhiều cholesterol vào mật, tăng nguy cơ hình thành sỏi. Nhóm người này nên hướng đến mục tiêu giảm 5-10% so với trọng lượng ban đầu trong khoảng thời gian 6 tháng để đảm bảo an toàn.
Tập thể dục đóng một vai trò quan trọng trong việc đốt cháy dư thừa năng lượng, thúc đẩy quá trình chuyển hóa lipid trong cơ thể và giảm lượng chất béo tích trữ trong gan. Thường xuyên vận động cũng giúp kiểm soát và duy trì trọng lượng cơ thể ở mức hợp lý, từ đó ngăn ngừa tình trạng thừa cân và béo phì.
Để đạt được những lợi ích này, mọi người nên duy trì ít nhất 5 buổi tập thể dục mỗi tuần, mỗi buổi tối thiểu 30 phút. Bắt đầu với các bài tập nhẹ và thời lượng ngắn, sau đó tăng dần cường độ và độ khó theo thời gian. Trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập thể dục mới nào, nên thảo luận với bác sĩ để chọn môn thể thao phù hợp với tình trạng thể chất, sức khỏe hiện tại và chế độ dùng thuốc của bạn.
Xây dựng thực đơn dinh dưỡng hợp lý
Chế độ ăn uống lành mạnh có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa tình trạng gan nhiễm mỡ và bảo vệ sức khỏe. Bữa ăn cần bao gồm chất béo lành mạnh, như có trong dầu ô liu, cá hồi, cá ngừ, và cá mòi, để bổ sung cholesterol có lợi cho cơ thể, đồng thời giảm lượng chất béo trung tính và chất béo tích tụ trong gan.
Các loại hạt như hạt óc chó, hạt chia, và đậu phộng đóng vai trò hỗ trợ giảm viêm nhiễm, cải thiện khả năng kháng insulin và chống oxi hóa. Hạt hướng dương, với hàm lượng vitamin E cao, giúp ngăn chặn oxi hóa và bảo vệ gan khỏi nhiễm mỡ. Đối với người bệnh, việc ưa thích thực phẩm như rau xanh, trái cây không quá ngọt, và ngũ cốc nguyên hạt là một cách tốt để bổ sung chất xơ, giúp cảm giác no lâu hơn và hỗ trợ quá trình tiêu hóa.
Tuy nhiên, nên hạn chế trái cây có nhiều đường fructose để tránh tích tụ dư thừa dưới dạ dày và trong gan. Ngoài ra, cần tránh thực phẩm như thịt đỏ, đồ ăn nhanh, thực phẩm giàu muối, các loại carbohydrate tinh chế như bánh mì trắng, gạo trắng, và mì ống, cũng như thực phẩm có nhiều đường và đồ uống có cồn để giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến gan.
Uống cà phê
Uống không quá ba ly cà phê đen nguyên chất mỗi ngày được xem là có lợi cho sức khỏe của gan. Cà phê chứa các hoạt chất như polyphenol và melanoidin, có khả năng chống oxi hóa và giảm viêm nhiễm trong gan. Caffeine, một thành phần chính trong cà phê, có khả năng giảm nồng độ men gan cao bất thường, từ đó giúp ngăn chặn sự phát triển của các bệnh lý liên quan đến gan.
Khi caffeine nhập vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành paraxanthine, một hợp chất có khả năng làm chậm quá trình xơ hóa gan, giảm nguy cơ hình thành sẹo gan, và ngăn ngừa các tình trạng như gan nhiễm mỡ không phải do rượu và cả ung thư gan.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc cà phê có lợi cho gan cần thêm nhiều nghiên cứu để chứng minh và hiểu rõ hơn. Người bệnh cần theo dõi cơ thể của họ khi tiêu thụ cà phê và tư vấn với bác sĩ về bất kỳ tác dụng phụ nào để đảm bảo an toàn.