Gan là một trong những cơ quan làm việc chăm chỉ nhất trong cơ thể bao gồm lọc các chất độc ra khỏi máu, cân bằng vi chất dinh dưỡng, điều chỉnh hormone… Khi gan có bất thường trong quá trình hoạt động có thể tiến triển thành suy gan, một tình trạng nguy hiểm tính mạng. Có rất nhiều cách để nâng cao sức khỏe và cải thiện chức năng gan, trong đó lối sống lành mạnh giữ cho gan hoạt động khỏe mạnh.
Hạn chế uống rượu
Gan xử lý tất cả các loại đồ uống có chứa cồn mà bạn tiêu thụ, bao gồm rượu, bia… Mọi chất ethanol có trong bia và rượu không gây hại trực tiếp cho gan, nhưng khi chúng được uống vào cơ thể, sẽ trải qua quá trình chuyển hóa thành acetaldehyde. Acetaldehyde là một chất độc hại đối với gan. Điều này có nghĩa là càng uống nhiều rượu, gan càng phải làm việc nhiều hơn để xử lý chất độc này. Theo thời gian, việc uống quá nhiều rượu có thể gây hại và gây tổn thương cho các tế bào gan.
Bệnh gan liên quan đến rượu (ARLD) có thể gây ra một số tình trạng như gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính, xơ gan và ung thư gan. Khi kết hợp uống rượu với việc sử dụng các loại thuốc, đặc biệt là thuốc gây gánh nặng cho gan, sẽ tạo ra một áp lực quá lớn cho gan. Uống bia và rượu cũng làm cho gan bị tổn thương nghiêm trọng hơn ở những người mang virus viêm gan B, C mạn tính.
Sử dụng thuốc đúng cách
Tất cả các loại thuốc khi được uống đều đi qua gan và được phân hủy. Hầu hết các loại thuốc đều an toàn cho gan khi sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuy nhiên, việc sử dụng quá nhiều thuốc, sử dụng thường xuyên hoặc sử dụng đồng thời nhiều loại thuốc có thể gây hại cho gan. Acetaminophen (Tylenol) là một ví dụ về một loại thuốc không kê đơn phổ biến có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho gan nếu sử dụng không đúng cách. Vì vậy, mọi người không nên tự ý sử dụng thuốc và không nên uống các loại thực phẩm chức năng khi không cần thiết.
Áp dụng chế độ ăn uống tốt cho gan
Để giúp gan duy trì chức năng khỏe mạnh, cần áp dụng một chế độ ăn uống có lợi cho cơ quan này trong thời gian dài. Bạn nên ưu tiên lựa chọn ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau quả, thịt gia cầm không mỡ, sữa và các nguồn chất béo lành mạnh. Các loại thực phẩm có lợi cho gan như bưởi, việt quất, cá… cũng nên được ưu tiên. Đồng thời, cơ thể cần nhận đủ lượng chất xơ để hỗ trợ hoạt động của gan. Trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt là những nguồn chất xơ tốt.
Để đảm bảo chức năng gan hoạt động tốt, mọi người cần uống đủ nước. Thức ăn chứa nhiều chất béo, đường và muối có thể ảnh hưởng đến gan theo thời gian. Các món chiên rán và thực phẩm nhanh cũng có thể gây hại cho sức khỏe gan.
Giảm cân
Theo Hướng dẫn của Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh gan Mỹ (AASLD), việc giảm cân đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện chức năng gan. Đối với những người bị béo phì và mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), việc giảm từ 3-5% trọng lượng cơ thể có thể giảm sự tích tụ chất béo trong gan. Nếu giảm từ 7-10% trọng lượng cơ thể, có thể cải thiện các triệu chứng khác của bệnh gan thoái hóa mỡ không do rượu như viêm gan, xơ hóa…
Cách tốt nhất để giảm cân và duy trì cân nặng là tiến từng bước nhỏ để đạt được mục tiêu trong thời gian dài. Việc áp dụng chế độ ăn kiêng không đúng cách thường không ổn định và có thể gây hại cho gan, ví dụ như nhịn ăn sáng, bỏ bữa. Kết hợp chế độ ăn uống và tập thể dục đều đặn có thể giúp giảm cân và duy trì cân nặng phù hợp.
Tập thể dục đều đặn
Hoạt động thể chất không chỉ có lợi cho hệ cơ xương và tim mạch mà còn tốt cho gan. Các hoạt động như đi bộ nhanh, đạp xe… có thể ngăn ngừa sự tích tụ chất béo trong gan.
Hạn chế tiếp xúc với chất độc từ môi trường
Gan không chỉ xử lý các chất hóa học từ việc tiếp nhận qua đường miệng mà còn xử lý các chất hóa học từ việc tiếp nhận qua mũi và da. Một số sản phẩm gia dụng chứa chất độc có thể gây hại cho gan nếu tiếp xúc thường xuyên.
Để ngăn ngừa tổn thương lâu dài, bạn có thể lựa chọn sản phẩm hữu cơ để làm sạch nhà cửa, tránh sử dụng hóa chất trong quá trình làm vườn, thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tránh hít phải khói hóa chất. Nếu bạn sử dụng hóa chất hoặc bình xịt trong nhà, ví dụ như sơn, hãy đảm bảo có đủ không gian thông gió và đeo khẩu trang.