Rau mùi tươi được dùng để làm gia vị quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày. Là loại rau dùng để nêm và trang trí trên các món ăn cho đẹp vì màu xanh tươi và mùi thơm của lá, bên cạnh đó rau mùi còn là một vị thuốc.
Rau mùi hay còn được gọi là ngò ta hay ngò rí, thuộc họ hoa tán. Là loại cây thảo nhỏ mọc hằng năm, cao 20 – 60cm hay hơn, nhẵn, thân mảnh, lá bóng màu lục tươi; các lá ở dưới chia thành phiến hình trái xoan, có răng; các lá ở trên chia thành tua rất nhiều. Cụm hoa tán kép. Hoa màu trắng, ít khi màu hồng. Quả hình cầu màu vàng sậm.
Theo y học cổ truyền, rau mùi có vị cay, tính ấm. Lá rau mùi có tác dụng kích thích tiêu hóa và làm thuốc bổ, chống đầy hơi, làm mạnh dạ dày, làm gia tăng sự bài tiết nước tiểu và làm hạ sốt. Trong rau mùi (lá và hạt) chứa tinh dầu có tác dụng gây hưng phấn tình dục, được dùng hỗ trợ điều trị trong các trường hợp suy yếu sinh lý. Ngoài ra, rau mùi còn có tác dụng long đờm, chữa cảm cúm, cảm lạnh, nhức đầu, sổ mũi, ngạt mũi. Uống nước ép từ rau mùi còn giúp bổ sung cho cơ thể các vitamin như A, C, B1, B2 và chất sắt.
Rau mùi cũng được trồng ở khắp nơi để làm gia vị và làm thuốc. Người ta thu hái toàn cây vào mùa Xuân và Hè, dùng tươi hay phơi khô.
Một số bài thuốc thường dùng
- Bài 1: Chữa đau bụng do rối loạn tiêu hóa: Rau mùi 8g, đinh hương 4g, quất bì 4g, hoàng liên 4g. tất cả rửa sạch cho 500ml nước sắc còn 300ml, chia 2 lần uống trong ngày. Uống lúc còn ấm, dùng liền 3 ngày.
- Bài 2: Chữa ăn không tiêu, đầy bụng, ậm ạch: Rau mùi rửa sạch, giã nát thêm chút nước lấy nước cốt uống 2 – 3 thìa rất cùng hiệu quả.
- Bài 3: Lợi tiểu, giúp hạ cholesterol trong máu: Lấy 12g hạt rau mùi khô ngâm trong nước sôi, lọc, để nguội và uống nhiều lần trong ngày. 15 ngày 1 liệu trình.
- Bài 4: Chữa rong kinh: Hạt rau mùi khô 6g, rửa sạch cho 600ml nước, sắc còn 300ml thêm chút đường cho dễ uống, chia 3 lần uống trong ngày, uống lúc còn nóng. Dùng 3 – 5 ngày.
- Bài 5: Lợi sữa cho sản phụ sau sinh: Quả mùi già 6g, nước 100ml, đun sôi 15 phút chia 2 lần uống trong ngày. Dùng liền 3 ngày.
- Bài 6: Làm đẹp da, trị mụn: Giã nát rau mùi lấy nước cốt khoảng 1 thìa cà phê trộn 1 chút bột nghệ, rửa mặt thật sạch rồi bôi hỗn hợp này lên mặt mỗi tối trước khi đi ngủ hoặc thường xuyên lấy quả mùi sắc nước rửa. Bài thuốc này tốt cho những người có da khô, da mặt có mụn sẽ giúp da mặt hồng hào, giảm mụn.