Dinh dưỡng có vai trò rất quan trọng đối với bệnh nhân đái tháo đường, đặc biệt là đái tháo đường tuyp2. Một chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý có thể kiểm soát tốt đường huyết mà không cần dùng thuốc hoặc giảm liều thuốc đang sử dụng và giảm các biến chứng tiểu đường gây ra. Dưới đây là lời khuyên về chế độ ăn dành cho người bệnh tiểu đường của các chuyên gia tại Trung tâm dinh dưỡng thành phố Hồ Chí Minh:
Người bệnh tiểu đường nên:
- Ăn nhiều loại thực phẩm (15 – 20 loại) để cơ thể nhận đủ các chất dinh dưỡng.
- Ăn nhiều bữa trong ngày để không làm tăng đường máu quá nhiều sau khi ăn và hạ đường máu quá nhanh lúc xa bữa ăn. Ăn 3 bữa chính và 1 đến 2 bữa ăn phụ.
- Nên dùng thực phẩm ít gây tăng đường máu: gạo lức, đậu đỗ, rau xanh, củ quả, trái cây ít ngọt.
- Ăn thịt nạc, cá nạc, đậu hũ, yaourt, sữa (không béo, không đường).
Người bệnh tiểu đường không nên:
- Ăn các loại thực phẩm gây tăng đường máu: bánh kẹo, kem, chè, trái cây ngọt,…
- Ăn các thực phẩm nhiều chất béo gây tăng mỡ máu: da, lòng đỏ trứng, phủ tạng (gan, tim, thận,…), thức ăn chiên xào.
- Ăn mặn và các thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối để phòng ngừa tăng huyết áp: mì gói, chả lụa, mắm, khô, tương, chao,…
- Uống rượu, bia, nước ngọt, nước ép trái cây ngọt.
Xây dựng bữa ăn cho người bệnh tiểu đường:
Người bệnh tiểu đường cũng hoàn toàn có thể chủ động tự kiểm soát bữa ăn của mình thông qua tính nhu cầu năng lượng và các chất dinh dưỡng theo công thức sau:
Bước 1: Tính cân nặng lý tưởng (CNLT)
Cân nặng lý tưởng là cân nặng tối ưu cho người bệnh tiểu đường để hạn chế biến chứng tiểu đường và các bệnh cơ hội khác.
Cách tính cân nặng lý tưởng:
CNLT = [Chiều cao(cm) -100] x 0.9
Bước 2: Tính nhu cầu năng lượng (NCNL):
Lao động | Nhu cầu năng lượng | |
Nam | Nữ | |
Nhẹ | CNLT x 30kcal/kg/ngày | CNLT x 25kcal/kg/ngày |
Trung bình | CNLT x 35kcal/kg/ngày | CNLT x 30kcal/kg/ngày |
Nặng | CNLT x 45kcal/kg/ngày | CNLT x 40kcal/kg/ngày |
Bước 3: Tính nhu cầu các chất dinh dưỡng
– Chất bột đường: 50-60% so với tổng năng lượng.
– Chất đạm: 15-20% so với tổng năng lượng.
– Chất béo: không vượt quá 25% so với tổng năng lượng.
Ví dụ: Tính nhu cầu năng lượng của nữ, cao 160cm, lao động trung bình.
Bước 1: Tính cân nặng lý tưởng: CNLT= (160 – 100)x 0.9 = 54kg
Bước 2: Tính nhu cầu năng lượng: NCNL = 54 x 30kcal/kg/ngày = 1.620kcal
Bước 3: Tính nhu cầu các chất dinh dưỡng:
– Chất bột đường: 1.620kcal x 60% : 4 = 243g
– Chất đạm: 1.620kcal x 20% : 4 = 81g
– Chất béo: 1.620kcal x 20% : 9 = 36g
Ghi chú: 1g chất bột đường cung cấp 4kcal; 1g chất đạm cung cấp 4 kcal; 1g chất béo cung cấp 9kcal.
Một số thực đơn cho người bệnh tiểu đường:
Thực đơn 1:
Thực đơn 2:
Thực đơn 3:
Nguồn: clbtieuduong